Legal risk trong tài chính chủ yếu có hai dạng. Dạng thứ nhất là công ty bị kiện. Nhẹ thì kiện đòi bồi thường hoặc phải thực hiện một hành động nào đó, tất nhiên là chẳng dễ chịu gì cho phía công ty. Nặng thì người ta kiện đòi tuyên công ty phá sản. Và trong pháp lý, nặng có thể trở thành nhẹ mà nhẹ thì có thể trở thành nặng là bình thường.
Ví dụ:
Công ty truyền thông VMG bị đối tác Hàn Quốc kiện đòi bồi thường gần 650 tỷ do liên quan vụ Phan Sào Nam. (xem thêm case này ở đây) Trong khi tiền mặt, tiền gửi công ty chỉ có hơn 300 tỷ tính đến 30/06/2022. Thực sự mà nói, nếu không thể thỏa thuận được thì công ty sẽ rơi vào tình trạng phá sản. Đây là case không có chữ nào phá sản nhưng lại rất gần khả năng phá sản.
Case Tổng công ty lâm nghiệp Việt Nam (VIF) đi kiện Archi Reenco Hòa Bình, một công ty mà VIF có góp vốn, đòi hủy bỏ nghị quyết đại hội cổ đông và thậm chí hủy luôn giấy đăng ký kinh doanh của công ty này. Nguyên nhân nói ngắn gọn là do VIF cho rằng Archi sai quy trình trong việc mời họp và tổ chức ĐHCĐ. Case này khá đơn giản nhưng bài học rút ra là đừng xem thường mấy thủ tục nhỏ. Xem chi tiết phán quyết ở đây.
Case Công ty XNK Thủy sản Sài Gòn (SSN) bị công ty Fortuna kiện đề nghị tuyên phá sản. Nguyên nhân là SSN mua hơn 1000 tấn cà phê của Fortuna từ 2011 chưa trả. Đây là một case có rất nhiều khuất tất nhưng tòa lại phán quyết cho mở thủ tục phá sản từ tháng 4/2022 (xem chi tiết). Đến nay bản án này đã bị kháng nghị giám đốc thẩm và vẫn cần theo tình tiết mới (xem ở đây).
Case Công ty Tân Tạo (ITA) bị kiện tuyên phá sản và đã có phán quyết mở thủ tục phá sản của tòa từ 2018 nhưng đến tháng 6/2022 mới được công chúng biết đến. Case này còn mù mờ và khó hiểu hơn SSN nhưng hiện cũng chưa có diễn biến gì thêm (xem ở đây).
Dạng thứ hai của legal risk nguy hiểm hơn hẳn:
In financial risk management, however, the major legal concern is that the terms of a contract will not be upheld by the legal system. For example, suppose Bank E enters into a derivatives contract with Party F. Assume that as the underlying changes in price, Party F incurs a loss, whereas there is a corresponding gain to Bank E. But suppose that Party F then identifies a legal issue that it interprets as giving it the right to refuse to pay. If the court upholds Party F’s position, Bank E could incur a loss.
CFA Curriculum, page 103, volume 6 – 2022 edition
Nói ngắn gọn, đó là khi điều khoản hợp đồng bị lật ngược bởi tòa. Trong giao dịch tài chính như đoạn trích trên từ giáo trình CFA, công ty bạn đang lời thành lỗ. Còn trong giao dịch thương mại, khoản tiền hàng có khả năng mất trắng.
Ví dụ về rủi ro này có lẽ không gì hơn case Huyền Như đình đám một thời. Thời 2011, Huyền Như là trưởng phòng giao dịch Vietinbank và nhận huy động vốn lãi suất cao. (giai đoạn đó chuyện huy động lãi suất cao hơn khung chính thức là rất phổ biến) Khách gửi tiền tại chính phòng giao dịch ngân hàng và nhận sổ tiết kiệm. Có nghĩa là về mặt pháp lý không khác gì giao dịch tiết kiệm thông thường, một bên là người gửi và bên kia là ngân hàng. Tuy nhiên, sau này tòa đã phán quyết Vietinbank không có nghĩa vụ chi trả. Trong vụ này, ACB mất hơn 700 tỷ, VIB mất hơn 180 tỷ, ngân hàng MSB mất hơn 500 tỷ, chứng khoán SBBS mất hơn 200 tỷ, chứng khoán Phương Đông mất 380 tỷ…
Nhân sự đến từ HSBC, Vietcombank, Vietinbank, Deloitte, E&Y, PwC, SSI, Yuanta, Validus...đã chọn CFA Together. Bạn thì sao ?
Workshop online giới thiệu thông tin chi tiết về CFA & học thử: đăng ký